Zopas verscheen op het Britse label Cherry Red een razend interessante box vol met occulte rock: “The Devil Rides In: Spellbinding Satanic Magick & The Rockult 1966-1974”: 55 songs verspreid over drie schijfjes met samen meer dan 3,5 uur speelduur. Occult rock is natuurlijk niet echt een genre, maar wel een thema. Echter valt er muzikaal toch ook wel een grove lijn te trekken doorheen de songs verzameld op deze box, want de meeste songs zitten toch wel in het bereik van hard rock (of proto-metal), progrock en acid rock (de zwaardere psychedelic rock) met hier en daar een uitstapje richting folk en jazz.

Wat ook opvalt is dat op een handvol uitzonderingen na zowat alle hier verzamelde groepen Brits zijn. De uitzonderingen zijn Coven, die zijn Amerikaans, Lucifer’s Friend zijn Duits, Jacula is Italiaans, Titanic is Noors en The Easybeats zijn van Australië. 

Een paar superbekende namen staan er op. De allerbekendste is wel Genesis, maar een beetje rockfan kent ook The Free, Jethro Tull, The Move, Man, Manfred Mann, Argent, Van Der Graaf Generator (met Peter Hamill), Cozy Powell (een van de beste (hard)rock drummers) en Arthur Brown (het one hitwonder van de megahit “Fire” en de ‘uitvinder’ van de face paint, lang voor Kiss en 20 jaar voor de black metal hordes). Motörhead fans kennen ook Sam Gopal als een van de eerste bands van Lemmy (in 1968), nog voor Hawkwind.

Met “Race With The Devil” van Gun en “Ride The Sky” van Lucifer’s Friend staan er twee ongelooflijke occulte hardrockkrakers op en al wie ook maar een beetje geïnteresseerd is in occulte rock kent ook twee van de pioniers van de occulte thematiek, die later zo populair zou worden in hardrock en heavy metal: Coven en Black Widow. Beide bands brachten als eersten een soort satanistische en heksenrituelen op het podium. Black Widow maakten in hun shows zelfs gebruik van een naakte vrouw die zogezegd werd geofferd in een occult satanisch ritueel, wat begin jaren zeventig nog zeer spraakmakend was.

Coven brachten in 1969 de lp “Witchcraft Destroys Minds & Reaps Souls” uit, een van de eerste occult rock platen. De muzikanten werden op het podium gedragen in doodskisten en naar hen gaat de eer om de ‘heavy metal groet’ te hebben uitgevonden, het zogenaamde ‘sign of the horns’, later verder gepopulariseerd door Ronnie James Dio. Nou ja, ‘uitgevonden’… in de rock scene dan want het gebaar is niet origineel maar men vindt het terug in verschillende culturen op de wereld. In Italië bijvoorbeeld is het een bezwering tegen het kwade oog en wordt het door sommigen ook gebruikt als een beledigend en agressief gebaar.

Ook staan er hier twee pop acts op die je niet onmiddellijk zou verwachten. Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick And Titch scoorden in de sixties een aantal grote hits met popnummers als “The Legend Of Xanadu”, “Bend It” en “Zabadak”. Hier staan ze op met het toch wel vrij zwaar psychedelische “The Sun Goes Down”. En de tweede popact die je niet onmiddellijk zou verwachten op een box met occulte rock is Sandie Shaw, een braaf popzangeresje dat in 1967 het Eurovisie Songfestival won op blote voetjes met het nummer “Puppet On A String”. Hier staat ze met een coverversie van “Sympathy For The Devil” van de Rolling Stones. Een verrassend goede versie trouwens die aardig rockt. Ik leer nu bij dat ze in 1969 af wou van haar imago als braaf popzangeresje en dat ze toen een rockplaat opnam met covers van onder meer Beatles, Stones en zelfs Led Zeppelin. In de jaren 80 ging ze verder het alternatieve pad op en werkte samen met new wavers als The Smiths (Morrissey blijkt een grote fan te zijn) en covert ze zelfs The Jesus & Mary Chain.

De inhoud van deze box is verdeeld in 8 hoofdstukken: “Part One: Buried Underground” (cd 1), “Part Two: Phantom Sabbaths” (cd1), “Part Three: Popular Satanism” (cd 2), “Part Four: She Devils” (cd 2), “Part Five: Folk Devils” (cd 2, cd 3), “Part Six: Evil Jazz” (cd 3), “Part Seven: Beelzefunk” (cd 3) en “Part Eight: Let’s All Chant” (cd 3).

De box opent op de eerste cd al ineens met een steengoed nummer: “Death Walks Behind You” van Atomic Rooster met een sound ergens tussen hardrock en progrock in. Ze worden zelfs vaak beschouwd als een voorloper van doom metal. De song laat bezwerend pianospel horen in de intro en een massieve stompende riff. Atomic Rooster werd in 1969 mede opgericht door de beroemde drummer Carl Palmer tussen zijn lidmaatschap van The Crazy World Of Arthur Brown en die van Emerson, Lake en Palmer in. Ze haalden in 1971 Top Of The Pops met een andere occulte klassieker: “Devil’s Answer”. Dat waren tijden.

Een andere bekende band is The Free, bij het grote publiek vooral bekend van hun hits "All Right Now" en "Wishing Well". Hier staan ze op met de song “Seven Angels” van hun laatste album uit 1973.

Argent was het vehikel van Rod Argent, in 1969 opgericht nadat zijn vorige band The Zombies het voor gezien hield. Hier staan ze met de song “Dance In The Smoke” uit het jaar van hun oprichting, waarop het beklijvende hammondspel van Rod Argent bijblijft. Hun single "Hold Your Head Up" zou in 1972 een hit worden.

“Race With The Devil” van The Gun is vervolgens een waanzinnige proto-metal klassieker uit 1968. Het was hun eerste epische single met bezeten gitaren en demonisch gelach.

Mijn favoriete song van het eerste schijfje is “Witch’s Spell” van Complex, een psychedelic rock band waarvan ik nog nooit gehoord had, maar die erg interessant blijkt te zijn. De song laat pulserende orgels horen en prachtig psychedelisch gitaarspel en zang. De song komt uit hun eponieme album van 1971.

Nog meer psychedelische rock krijgen we te horen met “Flames” van Leviathan (die in 1969 niet verder geraakten dan drie singletjes en een debuutalbum dat pas in 2012 werd uitgebracht). Nog een bangelijke song is “Lucifer Corpus” van Writing On The Wall, een proggy acid rock band.

De grootste band op deze compilatie is zeker wel Genesis. De hier aanwezige song “One-Eyed Hound” is eigenlijk een single b-side uit 1968. Een b-kantje (maar wat voor een!) uit de periode met Peter Gabriel en voor dat Phil Collins lid werd.

Dan volgen “Heaven And Hell” (1969) van Harsh Reality (een minder bekende proto-prog en acid rock band) met heavy orgelwerk en als laatste song van het eerste hoofdstuk “Buried Underground” horen we nog een fameuze cultband aan het werk: de progrockband Van Der Graaf Generator, de band van Peter Hammill die later een serieuze solocarrière zou uitbouwen. “White Hammer” (1970) is een heavy prog meesterwerk. De song gaat over de fameuze “Heksenhamer”, de “Malleus Maleficarum” uit 1486, een lijvig boek dat hét instrument werd in de heksenvervolging die in Europa duizenden onschuldige vrouwen (en ook wel wat mannen) het leven kostte. Met zijn dikke acht minuten is dit de langste song van de compilatie.

Het tweede hoofdstuk heet “Phantom Sabbaths” en begint met “Evil Woman’s Manly Child” van Dr Z, een song met bongo’s en de openingstrack van hun enige album “Three Parts To My Soul (Spiritus, Manes Et Umbra)” uit 1971. Nog meer heavy prog en dat geldt ook voor Zior met het bangelijke “Entrance Of The Devil”, prog en psychedelische hardrock uit 1971.

Sam Gopal overleefden de muziekgeschiedenis in de eerste plaats omdat de latere Motörhead frontman Lemmy er in zong en gitaar speelde voordat hij naar Hawkwind trok. Het donker psychedelische “The Dark Lord” (1968) staat hier op. Sam Gopal was een band maar genaamd naar de frontman, een Maleisische tablaspeler.

De strafste song van het tweede hoofdstuk is ontegensprekelijk “Magic Potion” van The Open Mind, een ‘freakbeat’ klassieker uit 1969 maar je mag het ook gewoon acid rock of heavy psych noemen. Een song over een toverdrankje (of was het eigenlijk een drugservaring): 'Take a drink from my magic potion / Soon you're gonna really feel fine / One sip and you will see / Things you never saw before’.

Ook Elias Hulk waren een heavy psych band. Hun bijdrage aan de compilatie is naast de onnozelste bandnaam het hardrocknummer “Nightmare” uit 1970. Uit hetzelfde jaar dateert de laatste song van het eerste schijfje, “Ritual” van Warhorse. Warhorse was een hardrock band geformeerd door bassist Nick Simper, nadat hij in 1969 bij Deep Purple was buitengesmeten en daar lijken ze ook op.

Over naar het tweede schijfje en het derde hoofdstuk: “Popular Satanism”. Dat begint met “The Devil Has Possession Of Your Mind” van The Flying Machine, dat rustig begint met akoestische gitaar, maar overgaat in zwaardere psychrock. Het is een single uit 1970.  

The Creation zijn een van de betere bands van de Britse psych scene. Of noem het ‘freakbeat’ of garagerock. The Creation maakten deel uit van de mod scene, zoals ook bijvoorbeeld The Who. Hier staan ze op met het vlot psychedelische “Nightmares” uit 1967.

Nog een bekende band (uit Australië!) zijn The Easybeats, vooral bekend van de psych klassieker “Friday On My Mind”. De spil van de band waren het gitaristen en songschrijvers duo Harry Vanda en George Young. George Young was de oudere broer van Angus Young en Malcolm Young van AC/DC en zou later de eerste zes AC/DC albums producen. In 1976 zou het duo de new wave band Flash And The Pan oprichten, waarmee ze in de jaren 80 weerom meerdere hits scoorden. Op deze compilatie staan ze met “Heaven And Hell”, een Easybeats single uit 1967, die vooral opvalt door de klavecimbel.

De volgende band is Elmer Gantry’s Velvet Opera, nog een psychedelische mod band, die later zou overgaan in The Strawbs (ook op deze compilatie). Hier zijn ze vertegenwoordigd met de song “Talk Of The Devil”.

Fancy waren eerst eigenlijk geen echte band maar een verzameling sessiemuzikanten, die na een paar hits toch samen op tournee gingen. “Between The Devil And Me” klinkt eerder als pubrock en glamrock maar we zijn dan ook al 1974.

Icarus brengen “The Devil Rides Out” (een single uit 1968); psychrock waarin vooral de fluit opvalt. Ze brachten slechts twee singles en een album uit alvorens in de vergetelheid te geraken, maar ze leveren nu wel de titelsong van deze occult rock compilatie: “The Devil Rides In” geheten. Het nummer sluit aan bij de gelijknamige film uit 1968, die gebaseerd was op het boek met dezelfde naam uit 1934.

The In-Be-Tweens herdopen zich later tot Ambrose Slade en nog later tot Slade, de populaire working class glamrockband. De korte stamper “Girl Child, I Am An Evil Witchman” is een single b-side uit 1966.

Nirvana dan, de sixties Nirvana uiteraard. In de jaren negentig zouden ze een schikking treffen met Kurt Cobain om het gebruik van de naam toe te staan. “Christopher Lucifer” heet hun psychedelisch rocknummer uit 1969.

Paul’s Trouble zijn echt een buitenbeentje op deze compilatie want een doo-wop groep (meerstemmige rock’n’roll). “The Devil Jumps In” dateert uit 1967 maar klinkt als iets van vijf jaar eerder.

Tintern Abbey is de psychedelic rockband van de machtige underground klassieker “Beeside”. Ze staan hier vertegenwoordigd met de song “Witchcraft”. Het ‘spookachtige’ gelach in de song is eerder grappig dan griezelig. Tintern Abbey worden ook beschouwd als een modband.

Nog een bekende band en ook afkomstig uit de modscene zijn The Move. Hun bijdrage aan deze occulte compilatie is de song “Night Of Fear” waarvoor ze zijn gaan lenen bij Tchaikovsky. Die klassieke invloeden zouden later verder worden uitgewerkt in de prog/pop band Electric Light Orchestra, die voortkomt uit The Move.

En dan komt met “Part Four: She Devils And The Devil’s Daughters” mijn favoriete hoofdstuk van deze compilatie, samen met het achtste en laatste hoofdstuk met de chants. Dit hoofdstuk verzamelt de zangeressen/vrouwenstemmen op de compilatie.

Dit hoofdstuk begint met “Screw” van de fantastische maar heden wat ondergewaardeerde progband Curved Air met de hooggetalenteerde zangeres Sonja Kristina. “Screw” (1970) is een melancholische en bezwerende progsong met orgels en elektrische viool, afkomstig van hun aan te raden debuutalbum “Airconditioning”.

Jacula is een Italiaanse progrockband met ook een paar Britse leden. “Long Black Magic Night” (1972) bevat een vertellende vrouwenstem in het Engels met zwaar Italiaans accent. Maar het is ook een machtige progrocksong met een prachtige combinatie van fluitspel, een strijker en iets dat lijkt op klavecimbel.  

Met “The Black Tower” (1970) van Julian’s Treatment staat er nog een fantastische progsong met zangeres op deze verzamelaar. Cathy Pruden heet ze. De bezwerende stem begint met ‘There's a million reasons / There's a million seasons / There's an evil power / There's a darkened tower’. De centrale regel in de lyrics is wel ‘Black Tower, maker of fear!’ en de enorm meeslepende song  bevat een betoverend samenspel van orgel en fluit. Spooky!

“Erotica” (1969) van Man begint met de geile smeekbede ‘Please love me’. Man zijn een Welshe band die grossiert in psychedelica en prog. De song zit vol met kreunende en zuchtende vrouwengeluiden die de titel van de song alle eer aandoen. En ja, het komt op het einde precies ook tot een climax en niet enkel muzikaal… Op muzikaal vlak wedijvert hier het orgelspel met het gitaarspel.  

Sandie Shaw haar Rolling Stones cover van “Sympathy For The Devil” (1969 cover, 1968 origineel) hebben we eerder al besproken. Nog even vermelden dat het drumspel van de hand is van King Crimson drummer Ian Wallace.   

Dan volgt een song van Coven, die ook hogerop reeds werden besproken. “Pact With Lucifer” is afkomstig van hun fameuze debuutalbum “Witchcraft Destroys Minds & Reaps Souls” uit 1969.

Het ‘She Devil’ hoofdstuk eindigt met de folkrock van Jade en het nummer “Bad Magic” (1970), muzikaal mooi aansluitend bij het volgende (vijfde) hoofdstuk: “Folk Devils” waarin men een aantal folkrockbands met occulte thematiek laat opdraven.

De eerste band is een heel bekende: Jethro Tull met een sound tussen progrock en folkrock en de zingende en op één been dwarsfluit spelende frontman Ian Anderson Ze brengen het nummer “The Witch’s Promise”, een single uit 1970.

Strawbs zijn het vervolg op Elmer Gantry’s Velvet Opera (eerder op de compilatie). Ze staan hier met de song “Keep The Devil Outside”, de b-kant van de single “Witchwood” uit 1971. In 1973 zouden ze een dikke hit scoren met het tot een socialistisch strijdlied uitgegroeide "Part Of The Union".

Comus zijn weer een legendarische cultband die prog mixen met acid folk. Hun debuutalbum “First Utterance” verkocht amper toen het uitkwam in 1971, maar kreeg naderhand de erkenning die het verdiende en is nu uitgegroeid tot een cult klassieker. In de song “The Bite” zitten fluiten, strijkers en mannelijke/vrouwelijke samenzang.

Op de derde cd krijgen we nog drie ‘folk devils’ voorgeschoteld van Third Ear Band (“Devil Weed”, 1970), Family (“Anyway”, 1970) en Mighty Baby (“Devil’s Whisper”, 1971, deze band heette eerst The Action) gevolgd door het hoofdstuk “Evil Jazz”. Blodwyn Pig (“The Modern Alchemist”, 1969) en Manfred Mann Chapter III (“Devil Woman”, 1969) klinken inderdaad nogal jazzrock maar bij de acid rock van The Crazy World Of Arthur Brown (“Devil’s Grip”, 1967) zijn die invloeden toch verder te zoeken. Dat geldt nog meer uitgesproken voor het hoofdstuk “Beelzefunk”. “The Devil Made Me Do It” (1973) van Curtis Knight Zeus klinkt nog wel ietsje funky maar bij Onyx (“Air”, 1971) en Shape Of Rain (“Big Black Bird”) moet je naar die invloeden toch echt gaan zoeken. Het zijn drie psychedelische rockbands. Shape Of Rain heette eerst The Reaction.

Het interessantste hoofdstuk op dit laatste schijfje is het achtste en laatste hoofdstuk “Let’s All Chant”. En ja, wat al deze nummers gemeen hebben zijn de occulte chants in elk nummer. “Black Mass” (1969) van Jason Crest is een van mijn favoriete songs van dit derde schijfje met occult psychedelische koorzangen en een zanger die kan gillen als Deep Purples Ian Gillan.

The Accent staan erop met hun enige single uit 1967: “Red Sky At Night” (heavy psych). Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick And Titch staan hier, zoals we hierboven reeds aanhaalden, te pronken met het mooie psychedelische en nogal Beatles-achtige “ The Sun Goes Down” (1967). “The Devil’s Well” (1971) was het laatste van vier singletjes van het groepje The Laurels (waarin duivels gelach weerklinkt). “Witches Come Today”(1970) heet de song van Tear Gas, een acid rock/progrock/hardrockband die later met toevoeging van Alex Harvey zou overgaan in The Sensational Alex Harvey Band. Deze band zou populair worden in de glamrockperiode.

En dan komt dé klassieker van de ganse box: “Come To The Sabbat” (1970) van Black Widow met rituele drums, een folky dwarsfluit en natuurlijk de occulte chants. De band werd indertijd wel eens verward met Black Sabbath maar ze klinken veel meer als Jethro Tull dan als de doom metal pioniers.

“Ride The Sky” van het Duitse Lucifer’s Friend is een klassieke proto-metal hardrocksong uit 1970. Hun zanger was echter Brits en deze John Lawton zou later drie albums lang de leadzanger zijn bij Uriah Heep en stond in 1976 zelfs op het podium van het Eurovisie Songfestival met Les Humphries Singers en het gigantisch geflopte niemendalletje “Sing Sang Song”. Ik denk dat hij er zich zijn ganse verdere leven voor heeft geschaamd (voor wie het aandurft is hier de link, de man in het blauwe pakje is dus de Lucifer's Friend zanger).. 

“Dance With The Devil” (1973) van Cozy Powell is een grotendeels instrumentaal nummer zonder lyrics maar wel met woordloze occulte chants. Met subliem drumwerk ook. Cozy Powell zou dan later ook een van de bekendste (hard)rockdrummers worden met The Jeff Beck Group, Rainbow, Michael Schenker Group, Gary Moore, Brian May (de gitarist van Queen), Whitesnake, Emerson, Lake & Powell en Black Sabbath. De box sluit af met het korte en ook weer van occulte chants voorziene “Heia Valenga” (1973) van de Noorse hardrockband Titanic.

Dit is een razend interessante box en zelfs verplichte kost voor wie geïnteresseerd is in occult rock en de muzikale en thematische roots van hardrock en (heavy) metal. Heel interessant is ook het evenwicht tussen klassiekers en echt obscuur materiaal. In de box zit een informatief en mooi vormgegeven boekje met veel fotomateriaal. Een song die ik wel mis is "The Witch" van The Rattles maar je kan niet alles hebben.