Voor mij was muziek belangrijk, omdat ik me daarin kan verliezen en daarin troost kan vinden

De strijd van het individu om overeind te blijven in onze hectische maatschappij. Het is een actueel thema waar niet enkel boeken over worden geschreven, maat ook muziek over wordt gemaakt. De nieuwe plaat van Psy'Aviah - 'Lightflare' - is rond het thema opgebouwd. We vroegen Yves Schelpe naar zijn inspiratie en zijn motivatie bij het maken van 'Lightflare'.

Dag Yves. Je vorige plaat ‘Seven Sorrows, Seven Stars’ was gebaseerd op de film Interstellar. Ook je nieuwe plaat ‘Lightflare’ heeft een concept. Je wil er een verhaal mee vertellen. Kan je ons hier meer over zeggen?

Sinds 2014 met ‘The Xenogamous Endeavour’ - wat overigens ook de start van een “nieuwe periode” was voor Psy’Aviah, maar dat zou ons te ver leiden - hanteer ik graag het concept om alle songs met elkaar te verbinden aan een groter verhaal – al was het maar omdat er dan voor mij een ‘rode draad’ bestaat, zowel in artwork, lyrics en sound...

Bij ‘Lightflare’ is dit ook zo, het verhaal is de mens zelf en hoe deze worstelt in zijn of haar bestaan. Van de diepste, donkerste gevoelens (zoals bij ‘Ghost’ of ‘Lonely Soul’), tot een reflectie en het proberen plaatsen van die gevoelens (‘Heavy Heart’, ‘Lost At Sea’, ‘The Great Disconnect’) tot een herstel (‘Aftermath’, ‘For Myself’) en misschien een ultiem geluk dat we af en toe mogen ervaren (‘In The Sound’, ‘Sound Of New’). In die zin is ‘Lightflare’ met zijn cover misschien wel hoe ik de westerse wereld - soms enkel tot ‘millenial generatie’ gereduceerd, maar ik denk dat er meer mensen last van hebben - ervaar sinds een aantal jaar. Iets wat de openingssong ‘Lost At Sea’ en ook de cover afbeelding van het album proberen weer te geven: ‘het evenwicht’, ‘de balans’, ‘het zoeken’. Het personage, in een kolkende oceaan, op slechts een klein houten bootje met zicht op land in de verte, zendt een noodkreet uit.

Je nieuwe plaat haalt inspiratie uit een depressie die je meegemaakt hebt. Depressie is nagenoeg een nieuwe epidemie geworden en dreigt de ziekte van de huidige eeuw te worden. Kun je meer vertellen over wat je overkomen is?

Ik neem niet graag het woord depressie in de mond als ik praat over wat ik de afgelopen jaren als traject heb afgelegd, daar ik niet weet of dat ‘label’ past. En misschien is het dan wel ongepast naar anderen. Zoals ik al in vorige vraag zei is het meer het ‘zoekende’ en een zekere vorm van ‘vastlopen’ op een voor mij starre maatschappij dat me minder het gevoel gaf op de juiste plek te zitten, of me goed in mij vel te voelen. Ik ben daardoor ook van job verandert – wat me dan ook weer deed inzien dat ook dat niet de juiste oplossing was.

Ik denk, maar met de nadruk op ‘denk’, dat ik dicht tegen een vorm van burn-out zat, door vaak gepassioneerd en laat te werken maar te weinig ervoor terug te krijgen – of te weinig beweging te zien in bepaalde organisaties. Dat maakt dat je dus inderdaad je slecht begint te voelen, omdat je de reden waar om je iets doet - de “zin” van je bestaan in dat systeem - verliest, en soms ook alleen in die strijd staat.

Maar een ‘depressie’ an sich zou ik het dus niet willen noemen, misschien was er wel iets sluipend, sowieso hebben muziek en mijn vriendin me altijd recht gehouden, me gemotiveerd enzovoort…

Hoe moeilijk is het om je persoonlijke gevoelens in iets te stoppen, en toch vast te houden aan een overkoepelend verhaal dat je wil vertellen? Voel je hier een tegenstrijdigheid in?

Gevoel is voor mij de basis van elke song, of het nu een dance-track is als ‘Before I Die’ met Junksista of op de recente plaat ‘Reboot Reset Relay’ met Fallon Nieves’, of een triphop/synthpop track als ‘Plan B’ met Kyoko Baertsoen’ of ‘Lonely Soul’ met Phoebe Stone. Gevoel en emotie moet er altijd in zitten, zowel in tekst als in de ondersteunende muziek en sound. Anders zou ik niet kunnen leven met wat ik uitbreng. Eens ik een thema heb gekozen is het voor mij ook niet moeilijk om songs voor dat thema te schrijven, er valt altijd genoeg te vertellen over deelaspecten – je kan inzoomen, op micro niveau werken – of net heel cynisch uit de hoek komen. En autobiografisch of niet, dat is dan een ander punt – maar sowieso zit er altijd een deel van jezelf in. Of de song nu gestart is uit je eigen ervaring of uit een ervaring die je hebt gezien en waarin je je kan inleven of ‘iets bij kan voorstellen’ – dan bereik je gevoel en emotie. En dat is altijd een uitgangspunt, waar ik weiger van af te wijken.

Je schrijft de meeste teksten zelf, maar sommige teksten worden ook door je gastzanger(e)s(sen) geschreven. Hoe lukt het om samen binnen het verhaal en het concept te blijven dat je wou brengen?

Vooraleer ik bijvoorbeeld Ellia Bisker of Michael Evans vroeg had ik hen wel gezegd wat het concept van de plaat was en welk gevoel ik bij een muzikale demo heb. Ik stuur hen dan ook de reeds bestaande demo’s en songs op zodat ze een idee hebben wat ’t concept is. Mocht ik toch iets niet goed vinden, of denken dat er iets bij kan – dan is er ruimte voor over en weer mailing en experiment natuurlijk. Dat creatieve proces is redelijk makkelijk voor me, en ik merk dat dit voor zowel Ellia als Michael ook heeft gewerkt.

Het gaat zelfs verder dan dat, want ook de persoon die het artwork verzorgde - Tomoki Hayasaka - krijgt van mij tonnen informatie en conceptschetsen en moodboards toegezonden, om zo in zijn unieke stijl de afbeeldingen te creëren. Tomoki is moet ik zeggen een enorm getalenteerd, geduldig persoon die echt weet hoe mijn ideeën en mood te vertalen. Maar om op je vraag terug te komen: ‘hoe lukt het’, dat is voor mij door dialoog – duidelijke afspraken, respect voor elkaars achtergrond en elkaar aanvoelen.

Muziektherapie is een belangrijk onderdeel van het concept van de plaat. Wat is volgens jou de kracht van muziek om mensen met een depressie te helpen?

Voor mij was muziek belangrijk, omdat ik me daarin kan verliezen en daarin troost kan vinden – door ’t zelf te schrijven, of door te luisteren naar muziek van anderen. Je voelt een soort herkenning dat je niet alleen bent denk ik. Maar het hoeft geen muziek te zijn, ik denk dat alle vormen van kunst een vorm van troost kunnen bieden, ieder mens heeft andere interesses en voor sommigen zoals mij is dat muziek – maar ook een goed boek, serie, dichtbundel, tentoonstelling e.d. die bepaalde thematieken behandelt en met respect benadert kunnen helend werken en je helpen de dingen op een rijtje te zetten. Maar ‘troost’ en ‘erkenning’ als in ‘ik ben niet alleen met dit gevoel’ is denk ik de kracht dan, ongeacht de kunstvorm.

Muzikaal hoor ik alweer nieuwe elementen op 'Lightflare'. Mij valt op dat er vaak verschillende stemmen door elkaar lopen op je nieuwe composities. Volgens mij is dat erg geslaagd. Ben jij er tevreden over?

Dank je voor het compliment. Zelf ben ik daar, al klinkt dat misschien arrogant, zeker tevreden over. Zowel bij ‘Lost At Sea’ met Mari Kattman als bij ‘The Great Disconnect’ met Marieke Lightband. Er zijn nog songs op het album die dit doen, maar bij deze twee spelen die elementen toch een grote rol. Het is voor mij een vorm om via de stem de melodie en emotie meer te benadrukken dan met een synthesizer of gitaar. Het menselijke thema op dit album maakt ook dat dit past in het verhaal, en stemmen zijn dan van essentieel belang vind ik zelf. Er is een ‘behind the scene’ filmpje op YouTube waarin Mari Kattman trouwens uitlegt hoe we hebben samengewerkt op ‘Lost At Sea’ – het geeft een goed beeld denk ik van hoe ik samenwerk met mensen.

Ik hoor ook meer gitaar. Ik herinner me niet dat er in het verleden zo prominent gitaren aanwezig waren in je muziek…

Klopt. Ik vond dat gitaar niet paste op een album als ‘Seven Sorrows, Seven Stars’ – de sound daar moest echt puur elektronisch zijn om die zweverige ruimtereis en het mysterieuze te benadrukken. Op ‘Lightflare’ zitten er meer songs waarbij géén enkele synthesizer me kon overtuigen om een kracht te geven zoals gitaar die kan geven en wanneer de song erom vraag in mijn hoofd dan krijgt deze gitaar. Ik ben niet vies van gitaar, verre van – tijdens live shows wordt deze overigens voluit benut omdat ’t een extra dimensie geeft.

Je hebt sinds een tijdje een stevige live-band met zangeres Marieke Lightband en gitarist Ben Van de Cruys, maar het aantal optredens is eerder aan de lage kant. Ik kan me inbeelden dat je dit best frustrerend vind, vooral daar je muziek best succesvol is op de dansvloer en lovende recensies krijgt. Hoe denk je hierover?

Dat is goeie vraag, en het is een vreemd gevoel. Je krijgt mooie recensies op dit album, net zoals het vorige – waarvoor ik mensen enorm dankbaar ben. Ook de keren wanneer we live speelden merkten we door reacties en besprekingen achteraf dat de appreciatie er was. We worden gespeeld bij DJ-sets & podcasts in het buitenland - US, Canada, Austalië, Mexico, UK, Polen, Rusland, Zweden, etc… De meeste voorstellen tot optredens komen momenteel van de US, Canada, UK – maar logistiek is dat niet altijd super goed te regelen – wat spijtig is voor hen en voor ons, maar we zoeken er een oplossing voor… Een ‘live-streamed’ concert staat al zeker in onze plannen.

De enige verklaringen die ik kan vinden is dat er om in België of Nederland op te treden er een barrière is en veel politiek ‘spel’, ‘afgunst’ en het verdwijnen van de subsidies vooral in Nederland. De andere verklaring is omdat we deels wel een minder typische ‘electro-indsutrial’ sound hebben – en dat ’t sommige bookers/promotors klaarblijkelijk verwart dat een band wel eens afwisseling heeft. We zijn daar heus niet alleen in denk ik dan - kijk naar Faithless met hun triphop, rap en ook hun dance songs, idem Moby, idem Röyksopp, idem DAAN, idem Praga Khan e.d.. Maar dat zijn slechts mijn ideeën, je kan het best aan de organisatoren vragen.

In ieder geval staan we niet stil en staan er plannen klaar om met Junksista nog een optreden te doen ergens dit jaar, en enkele andere evenementen waar ik nog niet veel over kan zeggen… Keep an eye of contacteer ons als je ons ergens live wilt zien!

Psy'Aviah: website / facebook