Dit artikel beoogt geen wetenschappelijkheid. Het poogt wel enig inzicht te geven in de ‘gothic’ subcultuur in Vlaanderen (en onherroepelijk daarbuiten, want subculturen globaliseren). Hoewel zeer klein, is de gothic subcultuur in Vlaanderen sedert de beginjaren ’80 een constante geweest. Al begon het allemaal tijdens de naweeën van de punk met de new wave, een overkoepelende term om eigenzinnige muziek te duiden die vanuit de punkmentaliteit – alles kan en mag, niets moet – begin jaren ‘80 massaal op de jeugd werd losgelaten en in die tijd zelfs mee werd opgepikt in z’n milde vorm door de reguliere media. Immers, new wave, was ‘nieuw’ en net daarom voor de reguliere media sensationeel en interessant, temeer daar deze stijl zich in een modieus en extravagant zwart kleedje hulde, inclusief de getoupeerde kapsels. New wave werd deel van de alternatieve dominante cultuur.

De gothic beweging paste naadloos in deze nieuwe trend, hoewel new wave op zich muzikaal veel ruimer was en uit een veel grotere invloedsfeer putte dan ‘gothic’. Toch zal het vooral de gothic look zijn die aan new wave een gezicht geeft, ondanks het feit dat ook alternatieve elektronische muziek tot industriële klanktapijten onder de new wave vlag fier overeind blijven staan. De impact van die elektronische muziek zal in België trouwens zeer groot zijn op deze nieuwe beweging (new wave) gezien de resem internationaal gewaardeerde acts die in de jaren ’80 als paddestoelen uit de grond rijzen en België voor het eerst weten te situeren op de wereldkaart van de alternatieve muziek. Eén groep, Front 242, is zelfs zo pienter om voor hun kil elektronische aangestuurde edoch dansbare exploten een nieuwe term te bedenken, electronic body music (ebm), een term die nadien wereldwijd zal worden overgenomen en tot vandaag nog altijd wordt gehanteerd.

Dat deze schijnbaar sterk verschillende muziekstromingen elkaar in de jaren ’80 vinden, en onder dezelfde vlag door het leven gaan is voor buitenstaanders misschien verwonderlijk maar ook weer niet. Thematisch vult de meer tussen ingetogen rebellie, romantiek en mystiek levende gothic perfect aan met de meer kritische, edoch kille en vaak steriele benadering van de elektronische klanktapijten die tijdens de naweeën van de post punk hoogtij vierden. Maar… de jaren ’80 zijn ver heen. Anno 2006 is de term ‘new wave’ niet meer relevant en wordt nog maar te pas en te onpas een keertje boven gehaald als, meestal vage, referentie naar invloeden die actuele pop en rockacts in hun muziek hanteren (denk aan retro elektronica en de minimalisme houding van heel wat hedendaagse rock en pop acts). Doorheen de jaren is de term ‘gothic’ meer en meer op het voorplan gekomen en vandaag wordt deze term door jan en alleman in de mond genomen om, opnieuw een veelheid aan subgenres te duiden, of om iemand met een zwarte outfit, zwarte lange jas en boots veiligheidshalve te kunnen ‘labellen’.

De vraag die zich nu in dit artikel stelt: Waarom kon een term als gothic en de ermee verbonden (sub)cultuur zo lang overleven in een steeds evoluerend en complexer wordende culturele en sociale werkelijkheid? Is gothic überhaupt een subcultuur en zo ja waarom of waarom niet? En waarom ligt de term gothic, al of niet met een negatieve connotatie (cf. definitie Van Dale, zie verder in dit artikel), anno 2008 weerom op ieders tong? Veel vragen waarop ik zal trachten, met de nadruk op trachten, een antwoord te geven, want de realiteit is altijd complexer dan dode letter en de impressie, ook al is het dan een doorleefde, van één bevoorrechte getuige.


Lees verder in ons tweede deel...

Dit artikel werd geschreven naar aanleiding van de reeks 'Talkie Walkie' van Ladda vzw en opgenomen in het boek 'Jongerensubcultuur 4 Beleivers / Non Believers', uitgegeven bij Acco