"Een moderne heksensabbat"
Hebt u al gehoord van Les Nuits Dark-Ritual? Het is een kleinschalig evenement dat door de Franse gothicgroep Rosa Crux georganiseerd wordt. Het gaat door op het kasteeldomein van de Château De Thoix, ergens in Picardië. Met het openbaar vervoer geraakt u er nauwelijks, maar het is best een unieke ervaring, want dit festival is heel anders dan de grotere festivals. Eigenlijk zakt er maar een driehonderdtal mensen naar Thoix af voor Les Nuits Dark-Ritual, en in zekere zin is het festival een goed bewaard geheim voor ingewijden. Er gaan uiteraard optredens door, maar ook een resem zijactiviteiten die erg de moeite zijn. Het is ook het enige festival zonder tijdschema, want Olivier Tarabo, het brein achter Rosa Crux en ook de spil van dit festival, gelooft niet in uurroosters.
De eerste dag
Tot aan de optredens kunnen we op het domein van het kasteel rondzwerven. Het is er erg mooi en ruim, en er staan bomen zodat u gemakkelijk een plaatsje in de schaduw kunt vinden, wat met dit warme weer geen overbodige luxe is. De tuin is ook versierd met allerhande sculpturen: kruisen, een soort ruïne van een kathedraal, een nagebouwd kerkhof, een pentaculum, een kring van heksen in de hoogte … Sommige van deze werken worden na de optredens in brand gestoken, wat in combinatie met een volle maan een prachtig schouwspel oplevert. Verder vind je er een grote automatische horloge die elk uur de ‘sonneries macabres’ afspeelt. Op het eerste verdiep van het kasteel gaat een tentoonstelling door, genaamd ‘Mors – Mortis’. Je vind er kruisbeelden voor slachtoffers van de pest, tal van skeletten en ook een gigantische ruiter van de apocalyps. Deze werken zijn allemaal van de hand van Olivier Tarabo van Rosa Crux.
Als de zon ondergaat, start het eerste optreden. Het is het project van de bassist van Rosa Crux, Frater Stéphane, en heet NKRT. NKRT werd aangekondigd als dark ambient, maar klinkt eerder als post-punk. Het is een man die op een basis van repetitieve ritmes baslijnen opbouwt via loops, en daarboven langgerekte Latijnse spreuken reciteert. Dat Latijn heeft hij natuurlijk overgenomen van Rosa Crux. Op een bepaald moment mag ook Olivier Tarabo een tweede bas komen bemannen, wat in combinatie met de loops echt een overvloed aan bas oplevert. Dat is best interessant, maar na een tijd wel vrij repetitief. Hoe dan ook is het leuk als achtergrondmuziek bij mijn gedachten.
De afsluiter van de eerste dag is Brigitte Handley. Zij komt helemaal uit Australië, maar verblijft regelmatig voor langere tijd in Europa, onder meer in Keulen, waar ze een nummer over schreef. Mevrouw speelt niet alleen, maar heeft een bassist en een toetseniste mee. Zelf verrijkt ze hun wat repetitieve begeleiding met subtiele gitaarlijnen en meer uitgewerkte zanglijnen. Muzikaal houdt het het midden tussen post-punk en rock. Als ze op het einde van haar set een cover van ‘Eisbär’ speelt, ben ik erg opgelucht, niet enkel omdat ijsberen niet huilen, maar vooral omdat de koude noordpool erg afsteekt tegenover de hittegolf die hier gaande is. De vraag is hoelang dat nog zal duren.
De tweede dag
Nu we weten dat de concerten pas laat op de avond beginnen, profiteren we ervan om een toeristische uitstap te doen in de streek. Gisteren hadden we op de heenweg al een halte gedaan om de kathedraal van Amiens te bezoeken, de grootste gotische kathedraal van Frankrijk. Vandaag gaan we naar de kathedraal van Beauvais, de hoogste kathedraal ter wereld. Gewoonlijk ben ik niet zo iemand die kerken bezoekt, maar ik heb op dit festival een kunsthistoricus mee – Gerry Croon, collega bij Dark Entries en in de gothfolkgroep Winterstille – die me alle details weet te vertellen over de architectuur van de kerken en de betekenis van de afgebeelde taferelen en sculpturen. Interessant is dat de kathedraal van Beauvais de kathedraal van Amiens probeerde te overtreffen in hoogte en breedte. Door fouten in het bouwplan stortten delen van de kerk evenwel verschillende keren in. Zo werd uiteindelijk slechts een derde van de kerk afgewerkt, en die bevat nog steeds aanvullende steunpilaren opdat ze niet volledig zou instorten. Was hoogmoed geen hoofdzonde in het katholieke denken?
Iets na negen start de eerste groep van vanavond eraan. Vertebre is een Franse electrogroep bestaande uit twee vrouwen, die het wat verder zoeken dan gewoon een vettige beat. Als ze gitaar en bas incorporeren in hun composities, klinken ze bijna als post-punk, en op andere momenten klinken ze als industrial of zelfs dark ambient. Ook wisselen ze nummers in het Engels af met nummers in hun Franse moedertaal. Kortom: ze zijn niet voor een gat te vangen, en dat horen we graag.
DaGeist waren we even uit het oog verloren. Nochtans waren we aangenaam verrast door hun debuut ‘40’ in 2015 en hebben we ze ooit nog uitgenodigd op een Dark Entries Night. We hebben gezien hoe ze langzaam maar zeker populairder werden, maar hun tweede plaat ‘Sexy’ uit 2019 was volledig aan ons voorbijgegaan. Aan het aantal DaGeist-t-shirts te zien zijn ze hier alvast een gevestigde waarde, maar ze komen ook niet van ver en hebben wellicht hun lokale fanbasis meegenomen. DaGeist brengt een mix van poppy wave en post-punk waar je onvermijdelijk van gaat houden (en al helemaal als je weet dat dit bijzonder vriendelijke mensen zijn).
De derde dag
Op de derde dag begeef ik me weer vroeger naar het kasteel. Er is immers een atelier voorzien voor de collectieve zang tijdens de ‘Danse de la terre et du feu’, dat traditioneel deel uitmaakt van een optreden van Rosa Crux, uiteraard de afsluiter van vanavond. Omdat er gisteren amper aanwezigen waren op het atelier, deed Olivier Tarabo – de man die niet gelooft in tijdschema’s – een oproep om hier toch maar om vier uur te zijn. Er zijn nog twee zijactiviteiten waar ik u nog niet over verteld heb. De ‘sièste sonore’ bestaat erin dat je met een aantal mensen tussen boxen gaat staan waaruit dan relaxerende muziek weerklinkt. Nu, het klinkt eerder als een stuk van T.A.C., dus vol piepende en slijpende geluiden, en u mag zelf beslissen of u dat relaxerend vindt of niet. Fijn is het alleszins wel. Heel indrukwekkend is de ‘Totenbahn’ in de crypte. De crypte is eigenlijk een voormalige ijskelder waarin een mijnwerkerswagentje is opgesteld, waar je dan met vier personen in kan plaatsnemen. In de absolute duisternis word je dan naar een andere ruimte gereden, die alweer versierd is met skeletten en waar een vreemde man allerlei rituelen uitvoert. Dit is een absolute aanrader!
Zij komt uit het Verenigd Koninkrijk, hij komt uit Argentinië. Samen vormen ze Night Hexe. Zij heeft de uitstraling van Els Pynoo, maar haar zang is iets minder toonvast. Hij heeft de uitstraling van Eduardo Benavente, maar zijn gitarriffs zijn erg repetitief. Muzikaal mogen we dit onder de noemer cold wave catalogeren: een pulserende en dansbare beat, scherpe gitaren en een kille zang. Het duo doet zeker zijn best, maar de structuur van de liedjes is zo minimaal dat het mij niet helemaal kan overtuigen.
Daarna begint de feitelijke set, met Tarabo op gitaar, Claude Feeny op de piano en op het indrukwekkende carillon dat eveneens veel plaats op het podium inneemt, Frater Stéphane op contrabas en Camille Cauvin op doedelzak. U kunt zich inbeelden dat dit een indrukwekkend geluid oplevert. De gitaren klinken als trompetgeschal, en de orgels en carillon zorgen voor een erg duistere ondertoon. Dat de zang in het Latijn is, geeft helemaal weer waar het de groep om te doen is: het macabere van de Middeleeuwen oproepen. Olivier vertrouwde ons in een interview ooit toe dat hij de groep heeft opgericht vanuit een passie voor hekserij. De teksten neemt hij dan over uit allerhande obscure Middeleeuwse bronnen. De stemmen van de muzikanten worden aan de hand van loops uitgewerkt tot ware koorgezangen.
Les Nuits Dark-Ritual zijn een kleinschalig festival met een beperkt aantal optredens, maar wat een ervaring zijn ze! Zoiets maak je nergens anders mee. De prijzen zijn spotgoedkoop, want waar vind je nog een festival dat voor drie dagen slechts 55 euro vraagt? Het draait hier niet om geld, zoveel is zeker. Het festival kent ook zijn eigen geldeenheid: de Lux, ter waarde van 3 euro. Alle dranken en hapjes kosten dan ook exact 3 euro. Maar het is de uitzonderlijke aankleding die het zo fenomenaal maakt, met alle kunstwerken op dit uniek domein. Daarnaast is het ook gewoon extreem gezellig. Het publiek is beperkt, en dus is het de ideale plek om mensen te ontmoeten. Je geraakt hier heel gemakkelijk aan de praat met wildvreemden, en om een of andere reden blijken ze allemaal iets creatiefs te doen: de ene heeft een YouTube-kanaal waarop zij eigen video’s maakt, de andere start binnenkort zijn eigen sociaal netwerk op, en nog anderen musiceren, schilderen of schrijven. Het zijn al deze elementen bijeen die Les Nuits Dark-Ritual tot een unieke ervaring maken, een ervaring die we u van harte willen aanbevelen.
Foto's: Luc 'Who Cares' Luyten