Het zou de vierde keer zijn dat ik Sainkho Namtchylak, de Tuvaanse avantgarde Diva, live aan het werk zou zien en dit telkens in een andere bezetting. Een belevenis was het elke keer, ondanks de totaal verschillende muzikale achtergronden van World Techno, Tuvan Folk en solo A Capella avantgardische improvisaties… Deze keer kwam ze naar het Antwerpse alternatieve kunstencentrum Het Bos, waar ze samen met Slumberland, aka Jochem Baelus, hun superbe album Lightkeeper voor kwam stellen.

Maar eerst was er Lukas de Clerck die als Bloedneus & Snuitkever bij KRAAK Records een EP Milli Mille onder de arm heeft zitten. Een gekke naam die een vermoeden doet koesteren dat de muziek al even gek zal zijn. Niet echt, eigenlijk…Lukas de Clerck bespeelt immers Aulos, een soort van dubbele rietblazer die men zou kunnen herkennen van op archaïsche (en voornamelijk Griekse) afbeeldingen waarop herders en nymfen deze dubbele schalmei bespelen. Een instrument bij uitstek dat ook werd gebruikt tijdens de festiviteiten voor de god Dionysos. Sta me toe even mijn gedachten los te rukken van die nymfen. Goed, waar waren we gebleven?

Voorprogramma door Lukas de Clerck… Nadat de man vooraan op het podium plaatsnam, maakte hij even de tijd om zich mentaal voor te bereiden. Het helpt wel om de zaal stil te krijgen… Eenmaal de rietblazers opgewarmd begon de Clerck een lange drone te blazen, dewelke een circulaire ademhaling (denk didgeridoo) doet vermoeden. Gaandeweg kregen we primitieve melodieën te horen, die even authentiek aanvoelden als een geluidsopname van Oud-Griekse muziek. Klanken speelden haasje-over met elkaar, ritmisch blazen bootste onbedoeld het slaan van een draailier na… Het Aulos-spel van de Clerck zou moeiteloos gesampled en gelooped kunnen worden in de machines van Slumberland, en dat was niet de enige gedachte die hem linkt met het voorprogramma. Net als de solozang van Sainkho Namtchylak heeft immers het spel op de Aulos (zoals gehoord) iets primitief magisch in zich, het welke een diepe impact heeft eens men z’n rationele filter uitgezet heeft… net zoals ook de klanken van de Aulos oproepen tot het opzij zetten van de ratio tijdens de aan Dionysos gewijde feesten, om plaats te kunnen maken voor de extase… Wie Sainkho zegt, zegt boventoonzang. Het klonk dan ook als gepast wanneer de Clerck ons als afsluiter trakteerde op een improvisatie van boventoonzang… mét water in de mond voor extra effect…!

Complimenten tussendoor aan de DJ van dienst die koos voor de lichtelijk psychedelische folk van zonen & dochters (of waren het neven & nichten) van het Franse ondergewaardeerde La Nóvia label, één van mijn favoriete hedendaagse labels wegens de inventieve manier waarop ze oude volksmuziek uit de Auvergne herwerken. De eerste keer dat muziek van op La Nóvia hoorde dacht ik dat het een samenwerking was van Malicorne’s Gabriel Yacoub en The Master Musicians of Joujouka… Franse troubadours op moederkoren… Én de geschikte brug tussen voor- en hoofdprogramma…

Wanneer Sainkho Namtchylak die avond het podium betreed, dan is dat met zwarte glitterjurk en fonoplaat op haar kapsel gespeld… Knotsgek, effectief én reeds een beproefde look, getuige oude concertfoto’s ergens achteraan mijn geheugen. Jochem Baelus houdt het bij zijn eigen stijl van blauwe werkvest en baard. De man ziet er altijd een beetje uit alsof ie net uit z’n atelier komt en wanneer hij achter zijn machines plaats neemt dan besef je dat dit voor deze act ook helemaal niet anders hoeft te zijn. Op het podium verandert hij wel van machine-bricoleur in geluidstovenaar… Met 1000 Days warmt het duo alvast netjes op en Sainkho gooit zich in een speelse choreografie, de welke ze bijna de hele set vol zal houden. Tijdens het trage en donker klinkende Poet’s Bacon gromt Sainkho zich een weg doorheen het nummer. Een van de vocale eigenschappen die haar wel eens de goedbedoelde tag van ‘Diamanda Galàs van het Oosten’ oplevert, maar laat me duidelijk stellen dat er evenveel verschillen zijn tussen stijl en modus operandi van beide Diva’s. Wanneer je het werk van Sainkho al een tijd kent (25 jaar, dus ik meen enig recht van spreken te hebben) dan zou je het zelfs een wat gemakzuchtige vergelijking kunnen vinden. In ieder geval : met Dolls Toys is La Namtchylak in haar element en ook Baelus maakt er dankzij een schitterende opbouw een van de hoogtepunten van de set van… II Widna krijgt een rechttoe rechtaan versie en zorgt aldus voor een ander hoogtepunt…

Eenmaal de laatste noot van de machines uitgestorven en de laatste klank uit het strottenhoofd van Sainkho vervlogen, dan kan het stof langzaamaan gaan liggen… Dat is buiten een enthousiast publiek gerekend, want er wordt gesmeekt en gebruld om een toegift. Die komt er in de vorm van Bullroarer, waarbij Baelus & Namtchylak indruk maken door unplugged te gaan. Terwijl Baelus een metalen voorwerp (uiteinde antennemast?) boven het hoofd laat zwaaien -de énige muzikale begeleiding in deze liveversie- begint Sainkho a capella haar magie errond te weven. Het feit dat je in de zaal een speld kunt horen vallen nadat het laatste geluid uitgestorven is en voor de eerste lefkikker het op zich neemt om de stilte met applaus te doorbreken, wil zeggen dat die dekselse magie z’n werk goed gedaan heeft…

Voor een aantal aanwezigen was dit een van dé concerten van het jaar, maar we hebben er nog een aantal te gaan, en wat ondergetekende betreft staat het voorlopig al met één voet op het hoogste treetje… U was er niet…? Zorg dat u er de volgende keer bij bent… Ik betaal een pint indien u het niet goed vond (en ik ga geen geld bij hebben)…